Europa heeft zijn afhankelijkheid van Amerikaanse hyperscalers volledig aan zichzelf te danken, aldus Cristina Caffarra, de drijvende kracht achter het soevereiniteits-initiatief EuroStack. ‘Cio’s zijn gemakzuchtig geweest door voor Amerikaanse hyperscalers te kiezen.’
Tekst: Robbert Hoeffnagel Beeld: CRISTINA CAFFARA
Cristina Caffara hield tijdens de Nextcloud Summit begin juni in München een inspirerend betoog over digitale soevereiniteit en de rol van Europa in de wereldwijde it-markt. De toonaangevende Europese antitrust‑ en concurrentie‑econoom is er de persoon niet naar om een blad voor haar mond te nemen en maakte tijdens een gesprek volstrekt duidelijk dat we in Europa allemaal – overheden, it-managers én Europese it-aanbieders – schuldig zijn aan de afhankelijkheid van Amerikaanse aanbieders.
Een van de belangrijkste punten die Caffarra tijdens het event naar voren bracht, is hoe problematisch de grote afhankelijkheid van Europese overheden en bedrijven van Amerikaanse hyperscalers feitelijk is. ‘Onze afhankelijkheid van Amerikaanse hyperscalers is gevaarlijk groot – zowel voor overheden als bedrijven’, waarschuwde ze. Deze afhankelijkheid stelt Europa bloot aan tal van risico’s, waaronder gegevensbescherming, cyberveiligheid en economische kwetsbaarheid.
Daarover zijn veel mensen het inmiddels wel eens. Het eigen stoepje schoonvegen en anderen de schuld geven, gaat er bij Caffarra echter niet in. EuroStack is – net als eerder al het Draghi-rapport – bedoeld om iedereen wakker te schudden en aan het werk te zetten. In een whitepaper legt de groep die samen EuroStack vormt uit hoe dit aangepakt kan worden. Een brief aan de Europese Commissie met de oproep om aan de slag te gaan, is inmiddels door honderden Europese ondernemers ondertekend.
Caffarra benadrukte in München dat niemand vrijuit gaat in deze situatie. ‘De EU dacht door middel van regulering en wetgeving die afhankelijkheid hanteerbaar te houden. Het mag duidelijk zijn dat dit een volledige mislukking is geworden.’ Ze was ook uiterst kritisch over de rol van Europese cio’s en it-managers: ‘Zij zijn op z’n minst gemakzuchtig geweest door altijd maar voor de Amerikaanse hyperscalers te kiezen. Alsof er geen Europese aanbieders zijn. Het tegendeel is waar, als je er maar oog voor hebt.’
Ze wees ook op de fouten die Europese it-aanbieders zelf hebben gemaakt. Caffarra vertelde het verhaal van een cloudbedrijf in de Nordics, waarvan de oprichter trots aan haar vertelde dat hij naar bijna een miljard euro omzet was gegroeid. ‘Nu genoot hij van een mooi appartement in Stockholm, een vakantiehuis in Zweden en een fijn huis in Florida. Maar dat miljard genereert hij uitsluitend in de Nordics. Daarbuiten is hij nooit actief geworden. Waar is onze ambitie zoals Amerikanen die wél hebben om de hele wereld te veroveren?’, vroeg ze zich retorisch af.
Een ander belangrijk punt dat Caffarra naar voren bracht, is het gebrek aan marketinginvesteringen door Europese it-bedrijven. ‘Europese it-bedrijven investeren veel te weinig in marketing, waardoor ze hun boodschap niet breed verspreid krijgen’, zei ze. Dit resulteert in een gebrek aan bekendheid buiten hun eigen markt. ‘Slechts weinig mensen in Nederland kennen bijvoorbeeld IONOS, Bechtle of Outscale. Het zijn bedrijven met miljarden omzet, maar die buiten hun eigen land of marktsegment nauwelijks bekend zijn. Een gemiste kans die met slimme marketing snel op te lossen moet zijn. Waarom gebeurt dat dan zo weinig?’
Caffarra is zelf antitrust jurist. Ze mag dan ook graag praten over de vermeende obstakels rond regelgeving die Europese it-bedrijven zouden belemmeren. Ze vindt het maar onzin. ‘Veel Europese ondernemers klagen over de obstakels in de Europese markt die niet één zou zijn. Maar hoe kan het dan dat AWS in pakweg een jaar tijd wél in alle Europese landen actief wist te worden? Waarom zien we dan zo weinig Europese bedrijven uitgroeien van nationale speler tot Europese aanbieder? We denken als Europeanen veel te veel in problemen – en niet in kansen.’
Een ander belangrijk punt dat Caffarra aanstipte, is het probleem van monopolies en antitrustorganen. ‘Mijn collega’s en ik hebben ook fouten gemaakt. Antitrust-juristen hebben vaak de mond vol van ‘we moeten kijken naar Europa als één grote markt’ maar als het er op aan komt beoordelen we overnames en fusies vaak vanuit het eigen thuisland. Zo krijgen we natuurlijk nooit Europese kampioenen, terwijl de Amerikanen en Chinezen vervolgens naar hartenlust de krenten uit de overname-pap kunnen halen, want die mogen alles zomaar kopen.’
Ook de vele denktanks, adviesbureaus en commissies in Europa kunnen op stevige kritiek rekenen. Zij houden zich vooral bezig met praten en rapporten schrijven, meent ze. ‘Hou daarmee op. Dat kost alleen maar tijd en levert vooral bureaucratie en verstarring op.’
Wat Caffarra maar wil zeggen: het is tijd om te stoppen met praten en te beginnen met doen. ‘We moeten ophouden met zeuren en klagen, maar gewoon aan de slag gaan. We moeten niet anderen de schuld geven, maar vooral naar onszelf kijken. Of zoals ik wel vaker zeg: go build stuff, and sell it – to Europe and the world!’ Interessant is overigens wel dat ze het gevoel begint te krijgen dat meer en meer mensen de urgentie herkennen en inderdaad aan de slag gaan, zo vertelde ze in München.
Cristina Caffarra’s betoog tijdens de Nextcloud Summit in München was een krachtige oproep tot actie voor digitale soevereiniteit in Europa. Haar kritiek op de afhankelijkheid van Amerikaanse hyperscalers, de rol van it-managers, de fouten van Europese it-aanbieders en de vermeende juridische obstakels was scherp – en terecht. Haar oproep om te stoppen met praten en te beginnen met doen is een belangrijke boodschap voor iedereen die betrokken is bij de digitale toekomst van Europa. Er zijn heel veel Europese cloudbedrijven die uitstekende producten en diensten leveren. Laten we daar nu eindelijk eens gebruik van gaan maken.