De haven van Rotterdam verwerkt vele miljoenen tonnen goederen per jaar. Ai ondersteunt daarbij steeds vaker: van weersvoorspellingen en vaarwegplanning tot containerlogistiek en energiebeheer.
Tekst: Bouko de Groot Beeld: PORT OF ROTTERDAM/ENVATO
Elk jaar verwerkt de haven van Rotterdam vierhonderd miljoen ton goederen. Invoer, uitvoer en transshipment. Bulk en containers. Vrachtwagens, trein, binnenvaart en zeevaart. Containerschepen van honderden meters lang, gas carriers en binnenvaart. Het moet allemaal op elkaar aansluiten, op tijd en zo snel mogelijk. Met behulp van ai ontwikkelt de haven zich tot een real time, digitaal en klimaatneutraal ecosysteem, vertelt Saskia Mureau, director customer digital bij Port of Rotterdam.
Hoe gebruiken jullie momenteel ai in de supply chain?
‘Het succes van de Rotterdamse haven is niet af te meten aan de tonnen die er worden overgeslagen, maar aan de impact die er wordt gecreëerd,’ zet Mureau voor. ‘De haven van de toekomst is een haven die in staat is zich het beste aan te passen aan de veranderende wereld: een haven die digitaal en klimaatneutraal is. Waar energie komt van windparken op zee, waar operaties voorspelbaar zijn door het gebruik van real time data en schepen zonder wachttijden door de haven kunnen varen. En waar geld en tijd wordt bespaard door optimaal gebruik te maken van ai.’
Saskia Mureau, director customer digital bij Port of Rotterdam
‘Havenbedrijf Rotterdam zet ai nu in voor data en analyse om de performance van de haven te verbeteren, zoals voor de lokale weersvoorspelling en de impact daarvan op de vaarwegplanning. In de logistiek richting het achterland zit ai in digitale applicaties als Routescanner, waarmee verladers en retailers kunnen bepalen hoe ze hun containers vervoeren van deur tot deur, met een geringe footprint.’
Wat zijn jullie ai-plannen voor de komende vijf jaar?
‘We identificeren op dit moment hoe ai strategisch verschil kan gaan maken in de haven. We willen graag een real time haven worden waar planningen gedeeld worden voor efficiënte logistiek. In het industriële havencomplex gaat ai bedrijven helpen energiekosten te verlagen en inzichten te geven. We gebruiken ai bijvoorbeeld om een virtueel energiesysteem met data en inzichten te ontwikkelen voor windenergie, zonnepanelen, walstroom en batterij-opslag.’
Wat zijn de valkuilen bij implementatie van ai in de supply chain?
‘Goede datakwaliteit is heel belangrijk. We kunnen als logistiek epicentrum alleen succesvol zijn als we op een veilige manier data kunnen delen. We merken ook dat het belangrijk is om te zien hoe voordelen gedeeld kunnen worden. Als iets beter is voor het systeem, levert dat niet altijd evenveel op voor een individueel bedrijf. Duidelijk kijken naar belangen en dáár inventieve oplossingen voor vinden, samen met de markt, dat is onderdeel van onze projecten.’
Hoe bereid je de menselijke workforce voor op ai?
‘We zien vooral hoe de ‘mens en ai’ samen succesvol kunnen zijn en zetten in op het ontwikkelen van skills op ai-gebied voor de werkvloer. Daarnaast werken we samen in initiatieven zoals PortCall.Zero. Dit is een project van de Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) en de TU Delft Campus, dat ai gebruikt om de efficiëntie van havenoproepen te verbeteren en zo scheepvaartemissies te verminderen. Het project is gericht op het besparen van aanzienlijke hoeveelheden emissies en is een vijfjarig initiatief dat financiering heeft ontvangen van NWO.’
Ai linkt zee met rivier
Een mooie use case is de integrale planning voor de afhandeling van de containerbinnenvaart in de haven, Nextlogic. Dit jaar zal de containeroverslag in Rotterdam doorgroeien tot boven 14 miljoen teu (‘twenty foot equivalent unit’, de standaardmaat voor containers). De binnenvaart heeft momenteel een aandeel van 34 procent in het containervervoer tussen de Maasvlakte en het achterland. Om al die groei te faciliteren streeft de haven naar een optimale containerbinnenvaartketen. Centraal daarin staat Nextlogic, dat na een lange, zorgvuldige pilot in 2023 werd ingevoerd. Met het systeem worden binnenvaartschepen sneller afgehandeld en kunnen terminals hun kades optimaal benutten.
Binnenvaartoperators geven vooraf voor elk binnenvaartschip de bezoek-, rotatie- en ladinginformatie door aan het systeem. Terminals doen hetzelfde voor de beschikbare kadecapaciteit. ‘Nextlogic vergelijkt deze informatie met elkaar en creëert voor iedere partij een zo goed mogelijk schema. De planning wordt 24/7 automatisch geoptimaliseerd’, aldus Mureau. De deelnemende binnenvaartschepen zijn gemiddeld twintig procent sneller klaar in de haven. ‘Hoe meer binnenvaartoperators en terminals deelnemen, des te groter de voordelen. Vroeger moesten binnenvaartschepen vaak onnodig lang wachten tot ze aan de beurt waren bij een terminal. Hun portcall is afhankelijk van de binnenkomst van de grote containerschepen. Nu ontvangen ze hun planning via Nextlogic en wordt de wachttijd beperkt door het slim plannen. Dat scheelt ook uitstoot. Het betekent dat de operators meer calls kunnen doen en dus meer opdrachten kunnen afhandelen.’
